Lễ cúng đầy tháng cho bé trai hay bé gái tròn 30 ngày tuổi là hình thức tín ngưỡng dân gian mang đậm dấu ấn của tín ngưỡng thờ mẫu, qua đó cho thấy tín ngưỡng dân gian tâm linh của người Việt nói chung luôn hướng chúng ta không chỉ biết có hiện tại, tương lai, mà còn nhận rõ truyền thống văn hóa mang tính bản sắc tốt đẹp của gia đình – xã hội. Đồng thời Lễ khấn cúng đầy tháng còn là sự biểu hiện của những ước muốn tốt đẹp của các thế hệ trước đối với các thế hệ kế thừa.
Theo phong tục của người Việt Nam, khi em bé ( Bé trai hoặc bé gái ) sinh ra được tròn một tháng thì cha mẹ của bé cần làm một cái lễ gọi là lễ cúng đầy tháng cho con ( hay còn gọi là lễ cúng 12 Bà Mụ ) nhằm tạ ơn 12 Bà Mụ và các Đức ông đã đem đứa trẻ đến nhà, giúp mẹ tròn con vuông và cũng là cái lễ để trình báo với mọi người, gia tộc, tổ tiên rằng một thành viên mới sẽ gia nhập vào cộng đồng dân cư đó, mong mọi người sẽ cưu mang, che chở cho đứa trẻ.
Và để khẳng định sự tồn tại và vai trò của một thành viên mới, sinh linh mới trong gia đình cũng như gia tộc, các bố mẹ của bé sẽ tổ chức một lễ cúng cho đứa con mới sinh của mình khi bé đã tròn một tháng tuổi. Đây là nghi thức có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với mỗi người Lễ đầy tháng có ý nghĩa rất lớn về sự hiện diện của một đứa trẻ trong gia đình.
Ý nghĩa lễ cúng đầy tháng
Nhân gian tương truyền rằng đứa trẻ mới được sinh ra là do các vị Đại Tiên (Bà Chúa Đầu thai) hay còn gọi là 12 Bà Mụ nặn ra. Mỗi Mụ Bà sẽ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho đứa trẻ như mắt, mũi, tay, chân, tóc… xấu hay đẹp cũng là do tay các Bà Mụ nặn ra. Cho nên lễ cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái mục đích là nhằm tạ ơn Bà Mụ và Đức Ông đã mang đứa trẻ tới nhà, giúp cho em bé sinh ra khỏe mạnh, mẹ tròn con vuông.
“Trên bà chúa Thiên Thai dưới 12 bà Mụ”. 12 bà Mụ được nhắc đến với tất cả sự tôn kính ở đây đó chính là các bà:
- 1. Mụ bà Trần Tứ Nương, người coi sóc việc sinh nở (chú sanh)
- 2. Mụ bà Vạn Tứ Nương, người coi việc thai nghén (chuyển sanh)
- 3. Mụ bà Lâm Cửu Nương, người coi việc thụ thai (thủ thai)
- 4. Mụ bà Lưu Thất Nương, người nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé.
- 5. Mụ bà Lâm Nhất Nương, người coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
- 6. Mụ bà Lý Đại Nương, người coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)
- 7. Mụ bà Hứa Đại Nương, người coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
- 8. Mụ bà Cao Tứ Nương, người coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
- 9. Mụ bà Tăng Ngũ Nương, người coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
- 10. Mụ bà Mã Ngũ Nương, người coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
- 11. Mụ bà Trúc Ngũ Nương, người coi việc giữ trẻ (bảo tử)
- 12. Mụ bà Nguyễn Tam Nương, người coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ.
Ngoài ra, còn có 3 Đức ông: Thánh sư, Tổ sư và Tiên sư với chức năng truyền dạy nghề nghiệp cho bé trong tương lai (không phải 13 đức thầy).
Ở Việt Nam nghi lễ cúng đầy tháng cho trẻ đã được truyền nhiều đời nay, cũng là một trong những nét đẹp của nền văn hóa truyền thống người Việt nhằm cầu mong ơn trên đất trời mang lại cho con trẻ mới sinh ra có những điều may mắn, giàu sang và thành công trong cuộc sống sau này.
Đồng thời, Lễ cúng đầy tháng cho con đây cũng là ngày kết thúc tháng ở cữ của người mẹ. Sau khi làm lễ đầy tháng, mẹ và bé có thể thoải mái ra ngoài mà không cần phải kiêng cữ gì nữa.
Cúng đầy tháng ngày nào ?
Theo cách tính truyền thống của Ông Bà và cách tính truyền thống thì ngày đầy tháng của bé được căn cứ và lịch âm và tùy thuộc vào giới tính (bé trai hay bé gái), nếu như bé gái thì ngày cúng sẽ lùi lại 2 ngày còn bé trai thì sẽ lùi lại 1 ngày, (Gái lùi 2, Trai lùi 1). Còn giờ cúng thì lễ cúng thường được cúng vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối.
Mâm cúng đầy tháng gồm những gì ?
Cách chuẩn bị mâm lễ vật khấn cúng 12 Bà Mụ, Cúng đầy tháng cho Bé Trai & Bé Gái đúng cách
Lễ cúng 12 Bà Mụ mang tính chất thành kính, văn hoá và nghệ thuật, thường bàn lễ cúng Mụ được bày (trình bày) một cách hài hoà, cân đối. Lễ cúng đầy tháng cho trẻ thường được cúng vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối tùy gia đình. Dưới đây là mâm cúng tiêu chuẩn hiện nay được hầu hết các gia đình cúng.
Văn khấn cúng mụ đầy tháng
Hiện nay có nhiều bài văn cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái. Chúng tôi không khẳng định bài văn nào là đúng nhất vì đây là văn hóa tâm linh tùy theo vùng miền. Bài văn khấn dưới đây là bài được sử dụng nhiều nhất hiện nay.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát
– Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
– Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
– Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
– Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm ……
Vợ chồng con là ………………………………………………………………………………………….
Sinh được con (trai, gái) đặt tên là ……………………………………………………………………
Chúng con ngụ tại ………………………………………………………………………………………..
Nay nhân ngày đầy tháng chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình:
nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên ………………………….. sinh ngày ………………… được mẹ tròn, con vuông.
Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Khi đã khấn xong thì bố hoặc mẹ chắp tay bé lại vái trước án 3 vái sau 3 tuần hương thì tạ lễ. và thực hiện các nghi thức tiếp theo hoàn tất, thì gia đình mang vàng mã, váy áo đi hoá, vẩy rượu lúc đang hoá. Các đồ chơi thì giữ lại cho cháu bé lấy khước.
